Werbőczius illustratus

Juflii Regio olim compilatum, duorum, & quod xeurvit , Seculoruin ufu roboratum . Nunc primum in Paragraphos diftinftum , & Notis, at Ohieryationibus Juridicis in utuiupraefectam. Ty lonum, illuftratuni. (...) Uanquam domeftica, ac gen-tilitia Regni hujus Inclyti Hungariaj jura certam in fe-r,eni, formulamque, & ordinem redige acliterarum monumentis illuftrare ar-Uurn & perdifficile ac humano pro-hemodum ingenio majus efle videatur: Quippe cuqi apud noftrates eo in genere nihil nilhil ha&enus extiterit aut origine din« turnum, aut lan&ionc (labile, aut perenni ufu, ac oblervantia roboratur: fed ex cujusque fere Principis, ac Regi nutu, & arbitrio novae conftitutiones , novaque edidla per fingulas neduru ates, fed paucitfimorum quoque annorui i fpatia emanaverint: Quae cum inter Iole plerumque diffideant, & adverfis quali frontibus obludlentur, in unuiu velut corpus convenire, & coalefcere haud facile poliunt. Ad hoc accedit , quod ea omnia, qute vel forenfibus in cauda emergunt, vel ad judiciorum rationem accommodantur,memoria tenere fupra hominis captum, facultatemque videatur ex i flere. Qua; cum ita £e habeant, tamen'Ma jeflatis Veflrae jufiionibus, quibus non ufquequaque parere piaculum lemper duxi , morem gerere cupiens , farcinara meis humeris longe imparem fubire non formidavi: Qui propriae licet imbecillitatis confeius tantum enim abefl, ut mihi quidpiam majoris induflrite , aut eruditionis attribuam ; ut meos etiam inter «quales, ac ejusdem profedionis ludiofos fos, me in poftremis haerere non inficierj Veftrae tamen Majeftatis fecundiflimo du-6lu, Veftrisque felicibus aufpiciis rem his Regionibus ad hunc ufque diem inauditam , & per tot feculorum lapfus magnf dedecore, fed majori ja&ura negle&am aggrediar , ftatuta Icilicet, & decreta, ac leges, & confuetudines Regni ha&enus di-vulfa, mutila, confufa, & male cohaerentia in unum conne&ere, ac conglutinare, in feriptisque reda&a, Veftrae Majeftati ad communem ufum promulganda, fum-ma cum obfequendi propenfitate offerre. Nec ulla eft res, quam VeftraMajefas mihi majori cum fua laude demandare, vel ego alacriori animo fufeipere quiviflem. Quid enim Regio fplendore dignius, fuo-rum fubditorum quieti, ac tranquillitati accommodatius praeftare potuiflet, quam poft bella, & armorum ftrepitus, quibus hoftilis metus procul depellitur, pacis curam gerere? Quae nifi Juris moderatione contineatur, ftabilis, firmaque efle non valet. Perfpicuum eft autem, plus multo obefle inteftinas difeordias, quam externa bella, acplures, potentioresque Respublipublicas efie.veneno domeltico , quam hoftilibus armis fubverlas. Operas pretium autem duxi, proMaje-ftatis Veltrae voto uni veritis Regni confue-tudines, ac leges, & decreta dilucido, a-perto, ac unicuique facile expofito Itylo perferibere, & in capita, titulos, ac articulos redigere, ut deinceps prima Legum'no-flri Regni rudimenta non ab antiquis illis fabulis, quibus hadenus omne fere tempus aliis, atque aliis edendis juribus inaniter trivimus, fed abipfo literarum aditu , ac facrario, ab ipfoque civilis difciplina: fonte depromantur,in animisque cujusque altius inldeant,tenaciusque radicentur.